Thalif Deen tarafından
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (IDN) – 6 Eylül’de gerçekleştirilen Barış Kültürü Üst Düzey Forumu’nun tüm dünyaya açık bir mesajı vardı.
Forum, egemen bir ulus devlet olan Ukrayna’nın dünyanın en büyük nükleer güçlerinden biri ve Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olan Rusya tarafından yok edilmeye çalışıldığı bir dönemde barışın öneminin altını çizdi.
Aynı zamanda Suriye, Yemen, Irak, Etiyopya, Libya ve Myanmar’daki askeri çatışmalar ve bitmek bilmeyen iç savaşlar, barışçıl çözümler ve siyasi istikrar için haykırıyor.
TURKISHBM’nin “Kavram Notu “na göre bu yılki Forum, “dünyanın çeşitli bölgelerinde şiddet ve çatışmaların devam ettiği ve yaygınlaştığı bir dönemde” gerçekleştiriliyor.
“Bunlar, ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer görüşler, ulusal veya sosyal köken, mülke erişim, engellilik, doğum veya diğer statülere dayalı olanlar da dahil olmak üzere mevcut ayrımcılık ve hoşgörüsüzlük uygulamalarına ekleniyor ve bunların çoğu COVID-19 salgını nedeniyle daha da şiddetlendi.”
13 Eylül 1999 tarihinde BM Genel Kurulu, Barış Kültürü Deklarasyonu ve Eylem Programına ilişkin 53/243 sayılı öncü kararı oybirliğiyle ve çekincesiz olarak kabul etmiştir.
BM Genel Kurulu’nda dönüm noktası niteliğindeki Barış Kültürü Deklarasyonu ve Eylem Programı‘nın kabul edilmesine öncülük etmesiyle tanınan Büyükelçi Anwarul Chowdhury, IDN’ye verdiği demeçte yirmi beş yıldır “odak noktam barış ve şiddetsizliği kendi benliğimizin, kendi kişiliğimizin bir parçası haline getirmeyi amaçlayan barış kültürünü ilerletmek olmuştur” dedi.
Bu durumun, hem gezegenimizi hem de insanlarımızı yok eden militarizmin, askerileşmenin ve silahlanmanın giderek arttığı bir dönemde daha da önem kazandığına dikkat çekti.
“Bana sık sık BM’nin Barış Kültürü Eylem Programının uygulanmasında ne durumda olduğu soruluyor”.
1998’de ilan edilen ‘Dünya Çocukları için Barış ve Şiddetsizlik Kültürü Uluslararası On Yılı (2001-2010)‘ için de adı geçen Büyükelçi Chowdhury, “Örgütün bunu sahiplenmesi ve BM sistemi genelinde uygulanmasını içselleştirmesi gerektiğine inanıyorum” dedi.
BM Genel Sekreteri’nin liderlik gündeminin bir parçası olarak barış kültürüne öncelik vermesi gerektiğini söyledi. BM’nin barış kültürü programında sahip olduğu bu uygulanabilir aracı sürdürülebilir barış hedefini ilerletmek için iyi kullanmalıdır.
“Barış kültürü aracını kullanmamak, işe gitmek için bir arabaya ihtiyaç duyan ve arabası olan ama onu nasıl kullanacağını bilmeye çok az ilgi duyan bir kişi gibidir.”
BM eski Genel Sekreter Yardımcısı ve Yüksek Temsilcisi Büyükelçi Chowdhury, “Savunuculuğumdan çıkardığım derslerden biri, savaş ve çatışma tarihimizin tekerrür etmesini önlemek için şiddetsizlik, hoşgörü, insan hakları ve demokratik katılım değerlerinin her kadın ve erkeğin – hem çocukların hem de yetişkinlerin – içinde filizlenmesi gerektiğidir” dedi.
BM Genel Kurulu 76. Dönem Başkanı Abdulla Shahid Forum’a hitaben yaptığı konuşmada Barış Kültürünü “şiddeti reddeden ve sorunları bireyler, gruplar ve uluslar arasında diyalog ve müzakere yoluyla çözmek için temel nedenlerini ele alarak çatışmaları önleyen bir dizi değer, tutum, davranış biçimi ve yaşam tarzı” olarak tanımladı.
“Buradan anlıyoruz ki sürdürülebilir bir barış sadece şiddetin ya da çatışmanın yokluğuyla sağlanamaz. Aksine, toplumlarımızın birbirlerini anlamak ve diyalog ve saygı yoluyla farklılıkların üstesinden gelmek için sürekli çaba sarf etmelerini gerektirir.”
Bu amaçla, barış kültürünün devletlerden topluluklara, ailelerden bireylere kadar toplumların farklı katmanları içinde ve arasında davranış değişikliğini teşvik ettiğini belirtti.
“Temelinde yatan uyum ve kapsayıcılık ilkeleri, salgın hastalıklar, iklim değişikliği, dezenformasyon ve ekonomik belirsizlik gibi sınır tanımayan zorluklarla dolu günümüzün karmaşık dünyasında özellikle önemlidir.
Bu zorlukların her biri, çatışma olasılığını etkileyen çapraz etkilere sahiptir” dedi.
Kamboçya Krallığı’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sovann Ke, 10 üyeli Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) adına yaptığı konuşmada, Forum’un temasının, iklim krizlerinden COVID-19’a, bölgesel çatışmalardan gıda güvensizliğine kadar uzanan küresel zorlukların ortasında barış kültürünün kalıcı değerini yansıttığını söyledi.
Adalet, eşitlik ve kapsayıcılık ilkelerinin, barışın sürdürülmesi ve barış inşası girişimlerinin ilerletilmesine yönelik ulusal ve uluslararası çabaların merkezinde yer alması gerektiğini söyledi.
“Barışçıl ve kapsayıcı toplumların teşvik edilmesi” konulu SKH Hedef 16 bağlamında ASEAN, bu temel ilkeler olmaksızın anlamlı bir kalkınma olamayacağına inanmaktadır.
Elli beş yıl önce ASEAN’ın kurucuları, “adalete ve hukukun üstünlüğüne saygı ve Birleşmiş Milletler Şartı ilkelerine bağlılık yoluyla bölgesel barış ve istikrarı” teşvik eden, gelişen, kurallara dayalı bir bölgesel mimarinin ön saflarında yer alan bir Örgüt tasavvur etmişlerdir.
630 milyonu aşkın nüfusuyla ASEAN, siyasi olarak uyumlu, ekonomik olarak bütünleşmiş, sosyal olarak sorumlu, insan odaklı ve insan merkezli bir topluluğun temel değeri olarak barış kültürünü benimsemektedir.
ASEAN, bölgesel örgütlerin ve Birleşmiş Milletler’in ortak yarar için kilit meseleleri ele almak üzere benzersiz ve tamamlayıcı kapasitelere sahip olduğuna inanmaktadır.
Barışın inşası çabalarını ilerletmenin yolunun Barış Kültürünü güçlendirmekten geçtiğini belirtti.
Forum öncesinde bir açıklama yapan Hindistan, Barış Kültürünün küresel barış ve hoşgörü düzeninin temeli olduğunu belirtti. Kapsayıcı ve hoşgörülü toplumlar inşa etmenin ön koşuludur.
“Bu durum, çatışma sonrası ve çatışmalardan etkilenen durumlarda barışın inşasını ilerletme çabalarımız açısından büyük önem taşımaktadır. BM Barış Kültürü Deklarasyonu ve Eylem Programı, dayanışma ve anlayışı teşvik etmek üzere çok taraflı eylem için etkili bir plan sağlamıştır. “
Açıklamada, hoşgörüsüzlük, nefret, şiddet ve terörizmin neredeyse bir norm haline geldiği günümüz dünyasında, barış kültürünü teşvik etme konusundaki kararlılığımızı yeniden teyit etme ihtiyacının her zamankinden daha önemli hale geldiği belirtildi.
Mevcut pandemi, insanlığın birbirine bağlılığını ve karşılıklı bağımlılığını daha önce hiç olmadığı kadar vurgulamıştır. Böylesi sınama zamanları karşılıklı destek, şefkat ve işbirliğinin arttırılmasını gerektirmektedir.
“Üye Devletler arasında giderek genişleyen bölünme ve ayrılıklarla karşı karşıya kaldığımız bir dönemde, barış kültürünün teşvik edilmesine yönelik küresel bir diyaloğun geliştirilmesi için uluslararası çabaların güçlendirilmesi çağrısında bulunuyor ve dinler arası diyaloğun kapsayıcı, daha geniş kapsamlı ve tüm din ve inançları kapsaması gerektiğini bir kez daha teyit ediyoruz.”
“Demokrasi, çoğulculuk, merhamet, kültürel çeşitlilik, diyalog ve anlayış ilkelerine bağlı kalan barış inşası çabaları Barış Kültürünün temelini oluşturur. “
Hindistan’ın barış inşası çabalarına yönelik temel yaklaşımı, ulusal sahiplenmeye ve üye devletlerin kalkınma önceliklerine saygıya dayanmaktadır.
Günümüz dünyasında hoşgörüsüzlük, nefret, şiddet ve terörizm neredeyse norm haline gelmiştir.
BM, “Kavram Notu “nda, çatışmaların sonuçlarının yanı sıra COVID-19 salgınının etkilerinin, diğerlerinin yanı sıra, ekonomik gerileme, sosyal istikrarsızlık, eşitsizliklerde artış ve artan yönetişim zorluklarına yol açtığına ve barış ve güvenlik için ciddi küresel ve ulusal zorluklar oluşturduğuna işaret etmektedir.
Tüm bunlar, önceden var olan kırılganlıklarla birlikte, toplumun daha yoksul kesimlerini, özellikle de çatışma sonrası ve çatışmalardan etkilenen ülkelerde yaşayanları şiddet ve güvensizliğe karşı daha duyarlı hale getirmiştir.
“Bu durumun üstesinden gelebilmek için, toplumun tüm kesimlerinin ihtiyaçlarının dikkate alınmasını sağlayacak ortak bir vizyon inşa etmek amacıyla barışın inşasına ve sürdürülmesine yatırım yapmaktan başka çare yoktur. “
Bu vizyon, çatışmanın patlak vermesini, tırmanmasını, devam etmesini ve tekrarlanmasını önlemeyi ve temel nedenleri ele almayı amaçlayan faaliyetleri kapsar. Aynı zamanda, hiç kimsenin geride kalmamasını sağlamak için ayrımcılığın ve eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına, sosyal uyumun ve kapsayıcı kalkınmanın teşvik edilmesine acil ihtiyaç vardır.
BM Genel Kurulu’nun barış kültürüne ilişkin kararında detaylandırıldığı üzere, zorlukların barışçıl ve şiddetsiz bir şekilde ele alınması için insanların güçlendirilmesi temel bir bileşendir.
Barış Kültürü kavramının teşvik ettiği değerler, Bildirge ve Eylem Programı’nda eğitim, sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınma, insan hakları, kadın-erkek eşitliği, demokratik katılım, anlayış, hoşgörü ve dayanışma, bilgi ve iletişim özgürlüğü, silahsızlanma ve çatışmaların barışçıl yollarla çözümü yoluyla barış ve güvenliğin ilerletilmesi gibi sekiz özel eylem alanı üzerinden tanımlanmaktadır. [IDN-InDepthNews – 09 Eylül 2022]
Resim kredisi: Birleşmiş Milletler
