Ni R.M.Samanmalee Swarnalatha

POLONNARUWA, Sri Lanka (IDN) — Ang hindi maayos na planong patakaran sa organikong pagsasaka ng gobyerno ng Sri Lanka na nagbawal sa paggamit ng kemikal na pataba sa mga sakahan ay nagpasama ng loob ng mga magsasaka sa sentro ng taniman ng palay at kuta ng pulitika ng naghaharing koalisyon. Ang patakaran ay nakakuha din ng kritisismo mula sa mga eksperto sa agrikultura, na nagbabala na ang seguridad sa pagkain ng Sri Lanka ay nakataya.

Naninindigan ang Chairman ng Minneriya Integrated Farmer Organization na si Anil Gunawardhna na ang programa ng organikong pataba ng gobyerno ay isang lubos na kabiguan dahil ito ay inihayag nang walang anumang wastong programa at plano sa trabaho upang makamit ang mga layunin nito. “Ang orihinal na plano ng gobyerno ay makamit ang organikong paglilinang sa loob ng sampung taon. Gayunpaman, nang walang anumang pakikipag-usap sa mga magsasaka, ipinagbawal nila ang mahalagang kemikal na pataba,” reklamo niya.

Sumulat sa The Sunday Times noong Mayo nang nakaraang taon pagkatapos lamang na ipagbawal ng gobyerno ang pag-angkat ng mga kemikal na pataba, pinuna ng siyentipikong pang-agrikultura na si Saman Dharmakeethi ang desisyon na pagtataya na magdudulot ito ng pagkawala ng mga kagubatan at krisis sa pagkain.

Sa kampanya sa halalan ni Pangulong Gotabaya Rajapaksa noong 2019 sa ilalim ng tema na ‘Vistas of Prosperity and Splendour’, malinaw na binanggit na “pagbuo ng isang komunidad ng mga mamamayan na malusog at produktibo, kailangan nating paunlarin ang kagawian ng pagkonsumo ng pagkain na walang kontaminasyon ng mga mapanganib na kemikal”. Upang masiguro ang karapatan ng mga tao sa naturang ligtas na pagkain, ang buong agrikultura ng Sri Lanka ay magsusulong ng paggamit ng mga organikong pataba sa loob ng sampung taon, sinabi ng plataporma ng patakaran sa halalan.

Nang ipagbawal ni Pangulong Rajapaksa ang pag-angkat ng mga kemikal na pataba at pestisidyo noong Abril 2021, binanggit niya ang mga alalahanin sa kalusugan. Ang pagbabawal sa pag-aangkat nito ay ipinataw sa pamamagitan ng Extraordinary Gazette Notification noong Mayo 6 nang nakaraang taon, kasunod ng pag-endorso ng Gabinete sa plano sa ilalim ng temang “Paglikha ng Luntiang Sosyo-ekonomiya na may Sustenableng Solusyon para sa Pagbabago ng Klima”. Inamin ng dokumento na ang paggamit ng mga kemikal na pataba ay humantong sa mas magandang ani ngunit nakontaminahan naman ang mga lawa, kanal, at tubig sa lupa.

Sa loob ng mahigit dalawang dekada, isang misteryosong sakit sa bato ang kumakalat sa mga magsasaka sa pangunahing mga lugar na nagtatanim ng palay, na ikinalito ng mga hydrologist at mga medikal na eksperto. Pinaghihinalaan na ang labis na paggamit ng mga kemikal sa pagsasaka ang maaaring maging sanhi.

Pag-baklas mula sa Teknolohiyang “Luntiang Rebolusyon”

Sa maraming interes sa trabaho, natututo ang gobyerno ng isang mapait na aral na hindi madaling alisin sa mga magsasaka ang paggamit ng mga kemikal sa pagsasaka. Kailangan nito ng maingat na pagpaplano at mas malapit na konsultasyon sa mga magsasaka.

Ang sistema ng produksyon ng agrikultura sa Sri Lanka ay binubuo ng dalawang bahagi na tradisyonal at mahusay na tinukoy. Ang isa ay ang bahagi ng plantasyon, na itinatag noong panahon ng kolonyal, na binubuo ng malalaking pangkat, at gumagawa ng mga pananim na pangmatagalan tulad ng kape, tsaa, goma, at niyog na pangunahing iniluluwas. Ang isa naman ay ang sektor ng magsasaka na binubuo ng maliliit na sakahan, na gumagawa ng karamihan sa mga palay, gulay, munggo, lamanlupa, pampalasa, at prutas sa bansa.

Samantalang ang mga pataba at pestisidyo ay matagal nang ginagamit upang makagawa ng mga pananim na plantasyon sa Sri Lanka, hanggang ilang dekada na ang nakalipas, karamihan sa mga operasyon ng maliliit na may-ari ng sakahan ay nagsasaka na may kaunti o walang paggamit ng mga kemikal na pang-agrikultura. Ang malawak na paggamit ng kemikal na pataba ay ipinakilala sa bansa noong tinatawag na ‘luntiang rebolusyon’ noong dekada 1960-70 kasama ng mga “mataas ang ani” na binhi.

Magastos na mga Pag-angkat ng Pataba at Subsidyo

Noong 2020, nag-angkat ang Sri Lanka (ang estado at pribadong sektor) ng mga pataba na ukol sa ibang bansa na nagkakahalagang $259 milyon, na kumakatawan sa 1.6 porsyento ng kabuuang importasyon ng bansa batay sa halaga ayon sa mga estatistika ng Central Bank. Isinasaad ng mga pinagmulan na ang singil sa pag-angkat sa 2021 ay maaaring umabot sa kabuuang nasa hanay na $300-$400 milyon dahil sa kasalukuyang mga internasyonal na presyo. Sa pamamagitan ng paglilimita at/o pagbabawal sa magastos na pagpapalitan ng nakakasaid na pataba ukol sa ibang bansa at pag-angkat ng agrokemikal, ang gobyerno ng Sri Lanka ay naglalayon na makabuo ng makabuluhang pagtitipid sa importasyon.

Ngunit, si Propesor Buddhi Marambe, isang dating Dean ng Faculty ng Agrikultura sa Unibersidad ng Peradeniya sa kamakailang mga artikulo sa pahayagan ay nagbabala na ang isang mabilisang paglipat sa organikong pataba ay maaaring humantong sa pagbaba ng ani na magdulot ng malaking kakulangan sa pagkain sa loob ng ilang buwan. “Nagsalita kami batay sa agham. Ang pagde-desisyon na hindi nakabatay sa ebidensya, ay walang maayos na kakalabasan,” pangangatwiran niya, pinabulaanan ang mga pahayag ng gobyerno na sila ay minamanipula. “Ang seguridad sa pagkain ay seguridad ng bansa,” idiniin niya, at idinagdag, “dapat tayong magkaroon ng sustenableng mga patakaran upang matiyak ang seguridad sa pagkain dahil walang punto na umasa sa mga pag-angkat ng pagkain mula sa labas”. 

Mga Hinaing ng mga Magsasaka ng Palay

Ang ilang mga magsasaka sa kanayunan ay nagpasya na, na huwag magtanim ng pangunahing bigas ng Sri Lanka sa nagpapatuloy na panahon ng pagtatanim ng ‘Maha’ o mga susunod na ‘Yala’, dahil sa kabiguan ng gobyerno na magbigay ng mga kinakailangang pataba. Lubos na ikinalungkot ng mga magsasaka dito ang biglaang pagbabawal sa pag-angkat ng kemikal na pataba. Pangunahing nililinang nila ang palayan, mga gulay sa mababang bansa, mga siryal, mga butil, at mga sibuyas. Gayunpaman, sa mga panahon ng ‘Maha’ na ito, hindi sila maaaring gumamit ng kemikal na pataba. Kung nangako ang gobyerno na magsusuplay ng kinakailangang organikong pataba, sinasabi ng mga magsasaka na hindi nila ito natanggap sa tamang oras.

Kaya naman gumamit ang mga magsasaka ng palay ng iba’t ibang pataba na karaniwang ginagamit para sa tsaa, kanela, at niyog. Sinasabi nila na ang ani ng palay ngayong panahon ay lubhang nakakabigo dahil sa resultang mababang kita.

Sinabi ni LG. Piyarathna, Chairman, Eksath Sulu Farmer Organization, na kumakatawan sa mga magsasaka mula sa mga lugar ng Dehiyannewela, Divilunkadawala, Viharagama, at Medirigiriya sa IDN na mayroong 142 na magsasaka sa kanilang organisasyon, at sila ay nagtatanim ng higit sa 190 ektarya gamit ang maliit na irigasyon ng tubig. “Ang aming mga magsasaka ay karaniwang nag-aani ng 100-120 kaban (2500-3000 kg) kada ektarya gamit ang kemikal na pataba. Gayunpaman, sa pagkakataong ito ay hindi maasahan ng mga magsasaka ang ganoong ani dahil sa hindi wastong paggamit ng pataba,” sabi niya, at idinagdag, “ang pagsasaka ay isa na ngayong negosyo, (at) ang mga magsasaka ay nagtatanim hindi lamang para sa (kanilang) pagkonsumo.”

Ang halamang palay ay tumatagal ng humigit-kumulang 3-6 na buwan upang tumubo mula sa mga binhi hanggang sa mga hinog na palay, depende sa uri at mga kalagayan sa kapaligiran. Sumasailalim sila sa tatlong pangkalahatang yugto ng paglago: pagpupunla, pagpaparami, at pagpapahinog. “Nagtatanim ang aming mga magsasaka ng dalawang grupo: ang mga panandaliang uri na nahihinog sa loob ng 105–120 na araw at ang pangmatagalang uri na nahihinog sa loob ng 150 na araw,” paliwanag niya. “Sila (mga magsasaka) ay gumamit ng hybrid na binhi at hindi tradisyonal na uri. Ang mga hybrid na uri ay nangangailangan ng de-kalidad na pataba upang madagdagan ang ani. Sa pamamagitan ng paggamit ng organikong pataba ay hindi maaasahan ng mga magsasaka ang mataas na ani.”

Sinabi ni Piyarathna na ang mga magsasaka sa lugar ng Polonnaruwa ay nagreklamo na ang abonong kanilang natanggap ay mababa ang kalidad na karamihan sa mga biniling abono ay may mga basura, buto, at bato.

Si Kapila Ariyawasnsa, isang 38-taong-gulang na magsasaka mula sa Ekamuthu Bedum Ela Farmer Organization sa Mahaweli River Irrigation System B ay nagsabi sa IDN na siya ay nagtatanim sa 8 ektaryang mababang lupain sa panahon ng Yala at Maha—karaniwan ay palayan—at mayroon ding 206 na magsasaka ng palay na kabilang sa kanyang organisasyon. Sa tingin niya ay hindi praktikal sa kanilang lugar ang panukalang programa sa organikong pataba.

“Walang sapat na mapagkukunan upang makagawa ng abono sa aming nayon. Ang mga halamang gulay ay maaaring linangin gamit ang abono, hindi ang palay,” pangangatwiran niya, dahil “walang tradisyonal na mga uri at lahat ng mayroon lamang ay mga hybrid na binhi (at) ang hybrid na binhing ito ay nangangailangan ng nararapat na pataba para sa masaganang ani.” Dagdag pa, sinabi niya na kailangan niyang gumastos ng Rs 23000 (USD 115) para makabili ng Yuria sa ilegal na merkado.

Tinataya ni Ariyawasnsa na babagsak ang ekonomiya sa kanayunan pagkatapos ng darating na ani ng palay. “Ang mga magsasaka ay walang aanihin sa oras na ito, makakakuha lamang sila ng 30 porsiyento ng ani,” hula niya. “Karamihan sa mga tao sa lugar ng Mahaweli ay umaasa sa agrikultura.” Idinagdag niya na hindi lamang ang sona ng Mahaweli B, ngunit karamihan sa mga magsasaka sa Distrito ng Polonnaruwa, ay haharap sa maliit na ani dahil sa programa ng organikong pataba ng gobyerno. “Ang kasalukuyang patakaran ng gobyerno (ay nakabatay sa) hindi planadong mga desisyon sa patakaran,” pagdaing niya.

Inaasahan ng mga Magsasaka

Lumalaki rin ang interes ng mga magsasaka para sa paggawa ng mga produktong pagkain na organiko at nauunawaan nila ang potensyal sa pag-eksport nito. Ang ilang mga pangkat ng produksyon ng sakahan ay nakaranas na ng malaking tagumpay sa naturang mga pakikipagsapalaran. Ang produksyon at marketing ng organikong pagkain ay maaaring lubos na mapalawak sa Sri Lanka. Ngunit kailangan ang pananaliksik upang bumuo ng mga sistema at kasanayan sa organikong pagsasaka na mabisa, produktibo, at kumikita. Ito ang pag-batikos na kinakaharap ngayon ng gobyerno.

Sinabi ni M.G. Dayawathi, Chairman ng Kalukele People’s Company na ang pagbabawal ng kemikal na pataba ay nakaapekto rin sa sistema ng micro finance ng kanilang kumpanya. “Nagbigay kami ng higit sa 52 lakhs (5.2 milyon) na mga pautang sa pagtatanim sa 75 magsasaka para sa panahon ng Maha na ito. Sa kasamaang palad, ang mga magsasaka ay hindi nakagawa ng inaasahang kita at wala silang kakayahang magbayad ng mga utang,” sabi niya sa IDN. “Bukod dito, isinangla ng mga magsasaka ang kanilang ginto at kanilang mga sasakyan upang makabili ng kemikal na pataba sa ilegal na merkado. Sila ay nakulong sa ikot ng pautang.  Hindi maaaring asahan ng gobyerno ang pag-unlad ng kabuhayan (sa mga magsasaka) sa ganitong uri ng hindi planadong programa.” [IDN-InDepthNews — 09 Pebrero 2021].

Larawan: Palayan sa Polonnaruwa. Pinasasalamatan: L.G. Piyarathna